Βαγόνι δολοφόνων

Το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Κώστα Γαβρά είναι ένα συναρπαστικό αστυνομικό θρίλερ μυστηρίου που ανήκει στην κατηγορία των φιλμ 'whodunit', στο στυλ που καθιέρωσε η Αγκάθα Κρίστι με τα μυθιστορήματά της. Το ζητούμενο σε αυτή την κατηγορία ταινιών είναι η εξιχνίαση κάποιου φόνου και ο εντοπισμός του δολοφόνου.

Πριν περάσει στο πολιτικό σινεμά που τον καθιέρωσε τα επόμενα χρόνια, ο Κώστας Γαβράς κατάφερε στο ντεμπούτο του να στήσει περίτεχνα μια ταινία που κλείνει το μάτι στα κλασικά φιλμ νουάρ και στα θρίλερ του Χίτσκοκ, δημιουργώντας μια σκοτεινή ατμόσφαιρα μυστηρίου στην οποία συμπεριέλαβε κάποιες κλειστοφοβικές στιγμές αλλά και μια δυνατή σκηνή καταδίωξης. Όλα αυτά πλαισιώνονται από την εξαιρετική jazzy μουσική του Michel Magne και την αφρόκρεμα των Γάλλων ηθοποιών της εποχής όπως είναι ο Ιβ Μοντάν, η Σιμόν Σινιορέ, ο Μισέλ Πικολί, ο Ζαν Λουί Τρεντινιάν κ.ά.

Η ταινία απέσπασε 2 βραβεία και 1 υποψηφιότητα σε διάφορα φεστιβάλ κινηματογράφου.

Η προβολή θα γίνει με υπότιτλους στα ελληνικά.

Η ταινία προβάλλεται σε συνεργασία της Κινηματογραφικής Λέσχης Ρεθύμνου με το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδας.

Πηγή: Wikipedia

Ο Κώστας Γαβράς είναι Έλληνας σκηνοθέτης του γαλλικού κινηματογράφου, που ζει και εργάζεται στη Γαλλία. Είναι γνωστός για ταινίες που έχουν καθαρά πολιτικό θέμα, με πιο γνωστή το θρίλερ Ζ (1969), αλλά έχει σκηνοθετήσει και κωμωδίες. Οι περισσότερες ταινίες του έχουν γυριστεί στη γαλλική γλώσσα ωστόσο, έξι γυρίστηκαν στην αγγλική γλώσσα: Ο αγνοούμενος (1982), Χάννα Κ. (1983), Το στίγμα της προδοσίας (1988), Το μουσικό κουτί (1989), Mad City (1997) και Αμήν (2002). Ο ίδιος έχει κάνει την παραγωγή στις περισσότερες ταινίες του, μέσω της εταιρείας παραγωγής του K.G. Productions.

Βιογραφία
Γεννήθηκε στα Λουτρά Ηραίας Αρκαδίας στις 12 Φεβρουαρίου 1933. Η οικογένειά του έζησε τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο σε ένα χωριό της Πελοποννήσου και μετακόμισε στην Αθήνα μετά τον πόλεμο. Ο πατέρας του ήταν μέλος του κομμουνιστικού κόμματος και φυλακίστηκε κατά τη διάρκεια του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου. Η συμμετοχή του πατέρα του στο κομμουνιστικό κόμμα κατέστησε αδύνατο για τον Κώστα Γαβρά να φοιτήσει σε κάποιο πανεπιστήμιο στην Ελλάδα ή να πάρει βίζα για τις ΗΠΑ, έτσι μετά το λύκειο έφυγε για τη Γαλλία όπου ξεκίνησε να σπουδάζει φιλολογία το 1951.

Πρώιμη καριέρα
Το 1956 εγκατέλειψε τις σπουδές του στη φιλολογία για να σπουδάσει κινηματογράφο στην εθνική σχολή κινηματογράφου της Γαλλίας, IDHEC. Μετά το τέλος των σπουδών του συνεργάστηκε με τον Υβ Αλεγκρέ και έγινε βοηθός σκηνοθέτη του Ζαν Ζιονό και Ρενέ Κλερ. Αφού εργάστηκε αρκετά χρόνια ως βοηθός σκηνοθέτη, το 1965 σκηνοθέτησε την πρώτη του προσωπική ταινία με τίτλο Βαγόνι δολοφόνων.

Μετέπειτα καριέρα
Η ταινία του Μακί, τα λιοντάρια της κολάσεως (Un homme de trop, 1967) συμμετείχε στο 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μόσχας.

Στην ταινία Z (1969), ο κεντρικός χαρακτήρας, ένας δικαστής που τον ενσάρκωσε ο Ζαν-Λουί Τρεντινιάν, προσπαθεί να αποκαλύψει την αλήθεια σχετικά με τη δολοφονία ενός εξέχοντος πολιτικού της Αριστεράς, που τον ενσάρκωσε ο Ιβ Μοντάν, ενώ οι κυβερνητικοί εκπρόσωποι και ο στρατός προσπαθούν να καλύψουν τη συμμετοχή τους. Η ταινία αποτελεί μια προσαρμογή των γεγονότων τα οποία ακολούθησαν τη δολοφονία του πολιτικού Γρηγόρη Λαμπράκη το 1963. Η ταινία είχε μεγάλη απήχηση στο κοινό επειδή, την εποχή της κυκλοφορίας της, η Ελλάδα βρισκόταν επί δυο χρόνια υπό στρατιωτική δικτατορία. Το Z κέρδισε Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.

Ο Κώστας Γαβράς και ο σεναριογράφος Ζορζ Σεμπρούν κέρδισαν ένα Έντγκαρ από την Ένωση Συγγραφέων Μυστηρίου της Αμερικής για το Καλύτερο Σενάριο Κινηματογραφικής Ταινίας. Η ταινία Η ομολογία (1970) περιέγραφε τη ζωή του Αρτούρ Λόντον, ενός κομμουνιστή υπουργού από την Τσεχοσλοβακία ο οποίος φυλακίστηκε άδικα και δικάστηκε για προδοσία και κατασκοπεία το 1952.

Η ταινία Κατάσταση πολιορκίας (1972) λαμβάνει χώρα στην Ουρουγουάη, σε μια συντηρητική κυβέρνηση στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Με ένα σενάριο που βασίστηκε εν μέρει του αστυνομικού Νταν Μιτριόνε, ένας αμερικανός διπλωμάτης (ενσαρκώθηκε από τον Ιβ Μοντάν) πέφτει θύμα απαγωγής από τους Τουπαμάρος, μια ριζοσπαστική αριστερή αστική ομάδα η οποία τον ανακρίνει προκειμένου να μάθει τις λεπτομέρειες της μυστικής αμερικανικής υποστήριξης στα καταπιεστικά καθεστώτα της Λατινικής Αμερικής.

Η ταινία Ο αγνοούμενος, που αρχικά κυκλοφόρησε το 1982 και βασίστηκε στο βιβλίο The Execution Of Charles Horman, έχει ως κεντρικό ήρωα τον Αμερικανό δημοσιογράφο Τσαρλς Χόρμαν (ενσαρκώθηκε από τον Τζον Σι στην ταινία), ο οποίος εξαφανίστηκε κατά το αιματηρό πραξικόπημα που έκανε ο αξιωματικός Αουγούστο Πινοσέτ στη Χιλή και έλαβε την υποστήριξη των ΗΠΑ το 1973. Ο πατέρας του Χόρμαν, τον οποίο ενσάρκωσε ο Τζακ Λέμον, και η σύζυγός του, την οποία ενσάρκωσε η Σίσι Σπέισεκ, αναζητούν μάταια να μάθουν τι απέγινε ο γιος τους. Η ταινία κέρδισε Όσκαρ Καλύτερου Προσαρμοσμένου Σεναρίου και Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών.

Η ταινία Το στίγμα της προδοσίας (1988) βασίστηκε στις τρομοκρατικές δραστηριότητες του Αμερικανού νεοναζί Ρόμπερτ Μάθιους και της ομάδας του The Order.

Καθιερώθηκε με μία σειρά πολιτικών θρίλερ που αποκάλυψαν το βίαιο πρόσωπο δικτατορικών καθεστώτων, μέσα από προσωπικές τραγωδίες ασυμβίβαστων ανθρώπων. Ο Γαβράς ήταν υποψήφιος για Όσκαρ Καλύτερης Ξένης Ταινίας το 1969 (Ζ), και κέρδισε το Όσκαρ Σεναρίου το 1982 (Ο αγνοούμενος). Κέρδισε επίσης Χρυσό Φοίνικα στο φεστιβάλ Καννών του 1982 (Ο αγνοούμενος), Ειδικό Βραβείο Κριτικής Επιτροπής Φεστιβάλ Καννών του 1975 (Ειδικό δικαστήριο), Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ Βερολίνου του 1990 (Μουσικό κουτί). To 2002 σκηνοθέτησε την ταινία Αμήν. που κέρδισε Βραβείο Σεζάρ καλύτερου σεναρίου το 2003.

Η αυτοβιογραφία του, γραμμένη στα γαλλικά, έχει μεταφραστεί στα ελληνικά με τίτλο "Πήγαινε εκεί όπου είναι αδύνατο να πας" (Αθήνα 2018, 9789600119831)

Ο Κώστας Γαβράς έγινε επίτιμος διδάκτορας στο Τμήμα Κινηματογράφου στο ΑΠΘ το 2013. Από το 1982 έως το 1987 ήταν πρόεδρος της Cinémathèque Française αλλά και από το 2007 μέχρι σήμερα.

Έλαβε το τιμητικό βραβείο Magritte στα 3α Βραβεία Magritte.

Φιλμογραφία

• 1958: Les Ratés (ταινία μικρού μήκους)
• 1965: Compartiment tueurs - Βαγόνι δολοφόνων
• 1967: Un homme de trop - Μακί, τα λιοντάρια της κολάσεως
• 1969: Z
• 1970: L'Aveu - Η Ομολογία
• 1973: État de siège - Κατάσταση Πολιορκίας
• 1975: Section spéciale - Ειδικό δικαστήριο
• 1979: Clair de femme - Η λάμψη μιας γυναίκας
• 1982: Missing - Ο Αγνοούμενος
• 1983: Hanna K
• 1986: Conseil de famille
• 1988: La main droite du diable (Betrayed) - Το στίγμα της προδοσίας
• 1989: Music box - Το μουσικό κουτί
• 1991: Pour Kim Song-Man
• 1991: Contre l'oubli
• 1992: La Petite Apocalypse
• 1995: Lumière et Compagnie
• 1995: À propos de Nice, la suite
• 1997: Mad City
• 2002: Amen - Αμήν
• 2005: Le Couperet - Το τσεκούρι
• 2009: Eden à l'ouest - Παράδεισος στη Δύση
• 2012: Le Capital - Το Κεφάλαιο
• 2019: Adults in the Room - Ενήλικοι στην Αίθουσα

Βραβεία

• 1969: Βραβείο Κριτικής Επιτροπής Φεστιβάλ Καννών (Ζ)
• 1975: Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας Φεστιβάλ Καννών (Ειδικό δικαστήριο)
• 1982: Χρυσός Φοίνικας Φεστιβάλ Καννών (Ο Αγνοούμενος)
• 1983: Βραβείο BAFTA Καλύτερης Ταινίας (Ο Αγνοούμενος)
• 1983: Όσκαρ Διασκευασμένου Σεναρίου (Ο Αγνοούμενος)
• 1990: Χρυσή Άρκτος Φεστιβάλ Βερολίνου (Μουσικό κουτί)
• 2003: Βραβείο César Καλύτερου Σεναρίου (Αμήν)